Blog

Emevilere Karşı Türkistan’ı Koruyan Türkeşler (Emevi-Türgiş Savaşları)

Maveraünnehir’in bazı bölgeleri Emevi komutan Kuteybe bin Müslim tarafından 706 ile 715 yılları arasında fethedilmişti ancak yine de bu bölgeleri tam anlamıyla ele geçirememişlerdi. Türgiş kağanı Sulu Kağan’ın amacı bütün Maveraünnehir’i Emevilerden temizlemekti.

Sulu Kağan, Türgişler’in batısında yer alan Hazar Türklerinin yaptığı saldırılarla eşzamanlı olarak saldırdı. Kül Çor tarafından komuta edilen Türgiş ordusu, 721 yılında Emevi ordusu komutanı Sa’id ibn Abdülaziz’i Semerkant yakınlarında yenilgiye uğrattı.

Bu yenilgi üzerine görevinden alınan Said ibn Abdülaziz’in yerine gelen El-Haraşi, Hucend’de Türkler’i ve Soğdlu sığınmacıları katletti. Bu durum Türgiş Kağanlığı’na doğru yoğun bir göç akınına neden oldu. 724 yılında Emevî Halifesi Hişam bin Abdülmelik, Müslim bin Sa’id’i, Türkler’i kesin olarak yenilgiye uğratması emriyle birlikte Horasan’a vali olarak atadı ancak Emevî ordusu Sulu Kağan’ın komutasındaki Türgiş ordusunun sert direnişiyle karşılaştı. Arapların Yawm al-‘atash (Susuzluk Günü) olarak andıkları bu günde yalnızca bir avuç Emevi, Semerkant’a ulaşmayı başardı.

Daha sonra Emevî halifesi Hişam bin Abdülmelik’in Semerkant’a atadığı diğer valiler de Sulu Kağan komutasındaki Türgiş ordusu karşısısında bir dizi yenilgiler aldılar. 728 yılında Buhara’yı ele geçiren Sulu Kağan daha sonra birtakım taktiksel yanlışlıklar nedeniyle Defile Savaşı’nda Emevî ordusu karşısında yenilgi aldı.

Türgiş Kağanlığı, Soğdiana ile Fergana Vadisi’ni denetim altına alarak en parlak dönemini yaşadı. 732 yılında Emeviler, Semerkant üzerindeki Emevî hakimiyetini pekiştirmek adına iki büyük askerî harekât gerçekleştirdiler. Bunun üzerine Sulu Kağan, Semerkant üzerindeki emellerinden vazgeçti ve kuzeye doğru çekilerek Buhara’dan ayrıldı.

734 yılında El-Harit ibn Suray, Emevî hakimiyetine karşı ayaklandı ve Belh ve Merv’i ele geçirdi ancak daha sonra yenildi ve üç yıl sonra da Türgişler’e sığındı. 737 kışında Sulu Kağan, müttefikleri El-Harit ibn Suray, Gürek (Türk-Soğdlu önder) ve Usruşana’dan, Taşkent’ten ve Kutal’dan topladığı adamlarla Emevî Halifeliği’ne karşı son genel saldırıyı başlattı ve Cüzcan’a girdi ancak bir yıl sonra Emevî valisi Esad tarafından Haristan Savaşı’nda yenilgiye uğratıldı.

Sonraki yıl Sulu Kağan, Çin entrikaları yüzünden komutanlarından biri tarafından öldürüldü. 739 yılında da bu komutan Çinliler tarafından öldürüldü ve Maveraünnehir’e Çin nüfûzu geri geldi.

İlgili Makaleler

Bir Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu